Na een coronabesmetting hebben bepaalde individuen last van aanhoudende klachten, wat ook wel bekend staat als Long Covid of Post-Covid. Bovendien ervaren sommige mensen Post-Covid klachten na een coronavaccinatie. Deze klachten kunnen zeer divers zijn en kunnen gedurende een lange periode aanhouden. De mate van ernst varieert per persoon.

Personen die het coronavirus hebben gehad, kunnen nog langdurige symptomen ervaren. Dit herstelproces duurt vaak langer dan bij een normale griep. Het herstel na corona verschilt per persoon; sommigen zijn na een week alweer hersteld, terwijl het bij anderen weken tot maanden kan duren. Ongeveer de helft van de mensen die klachten blijven ervaren na corona, heeft na 3 maanden geen klachten meer. Voor de meeste mensen die na 3 maanden nog steeds klachten hebben, verdwijnen deze klachten in de maanden daarna, soms met behulp van begeleiding. Weinig mensen blijven langer dan 6 maanden symptomen ervaren.

Heeft iemand 3 maanden na de corona-besmetting nog steeds klachten, dan wordt er gesproken van Long Covid/ Post-Covid. 

• Vermoeidheid 
• Concentratieproblemen 
• Conditieverlies 
• Problemen met prikkelverwerking 
• Geheugenproblemen 
• Kortademigheid bij inspanning 
• Woordvindstoornissen 
• Hoofdpijn 
• Prikkelbaarheid 
• Slaapproblemen 
• Hartkloppingen 
• Spierpijn 
• Duizeligheid 
• Spierzwakte 
• Pijn in armen/benen 

• Tinnitus (piep of zoem in de oren)
• Aanhoudende koorts 
• Covid-tenen 
• Nachtzweten 
• Haaruitval 
• Oogklachten 
• Gehoorproblemen 
• Huidklachten 
• Menstruatieklachten 
• Keelpijn 
• Tintelingen 
• Hitte niet goed verdragen 

Mensen met Long Covid kunnen verschillende psychische klachten ervaren. Deze kunnen bestaan uit:

1. Angst en angststoornissen: mensen kunnen angstig zijn voor hun toekomstige gezondheid, herstel en het terugkeren naar hun dagelijkse activiteiten. Dit kan leiden tot overmatige bezorgdheid, paniekaanvallen en fobieën.

2. Depressie en stemmingsstoornissen: langdurige symptomen van Long Covid kunnen leiden tot gevoelens van hopeloosheid, verdriet, prikkelbaarheid en verminderde interesse in dagelijkse activiteiten.

3. Posttraumatische stressstoornis (PTSS): sommige mensen kunnen na een ernstige vorm van Covid-19 een PTSS ontwikkelen als gevolg van de traumatische ervaring van de ziekte en/of ziekenhuisopname.

4. Slaapstoornissen: mensen met Long Covid kunnen problemen ondervinden met slapeloosheid, moeite met in slaap vallen of doorslapen, en vermoeidheid gedurende de dag.

5. Concentratie- en geheugenproblemen: cognitieve problemen, zoals moeite hebben met concentreren en het onthouden van informatie, kunnen optreden bij mensen met Long Covid.

6. Verlies van eigenwaarde: langdurige symptomen en beperkingen kunnen ertoe leiden dat mensen hun gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen verliezen.

Het is belangrijk om te benadrukken dat niet iedereen met Long Covid deze psychische klachten zal ervaren, en dat de ernst ervan kan variëren tussen individuen. Het is raadzaam om professionele hulp te zoeken als deze klachten aanhouden of ernstig worden.

Mensen met Post-Covid kunnen tegen hun eigen levensmissies aanlopen zoals bijvoorbeeld;

Hoe geef ik opnieuw invulling aan:

1. Betekenisvolle relaties opbouwen en onderhouden

2. Persoonlijke groei en ontwikkeling

3. Bijdragen aan het welzijn van anderen

4. Succes behalen op professioneel gebied

5. Zorgen voor de natuur en duurzaam leven

6. Zelfbewustzijn en authenticiteit

7. Gezondheid en welzijn

Zoals je hierboven leest zijn er tal van klachten die je kunt ervaren wanneer je Long Covid hebt. Een therapeut kan een bijdrage leveren door samen met jou onderzoeken hoe om te gaan met de problemen die jij ervaart op dit moment.

1. Ontspanning: Met behulp van (hypno) therapie worden suggesties en visualisaties ingezet om negatieve gedachten en gevoelens los te laten en ruimte te maken voor positieve energie en herstel. Deze visualisaties dragen bij aan ontspanning. Daarnaast worden ontspanningsoefeningen en mindfulness ook toegepast.  

2. Emotionele verwerking: Mensen met Long Covid kunnen verschillende emotionele reacties ervaren, zoals angst, depressie, verdriet of frustratie. Een therapeut kan helpen bij het verkennen en verwerken van deze emoties, evenals bij het ontwikkelen van copingmechanismen.

3. Rouwverwerking: Long Covid zorgt ervoor dat jij je "oude"leven niet meer kan leiden zoals je dat deed. Dit wordt vaak als een verlies ervaren. Een therapeut kan ondersteuning bieden bij het proces van rouwverwerking en omgaan met de emoties die hiermee gepaard gaan.

4. Angst- en stressmanagement: Veel mensen met Post-Covid hebben angst en stress ontwikkeld, bijvoorbeeld over hun gezondheid, hun baan, financiële zorgen of sociale isolatie. Een therapeut kan helpen bij het identificeren van angst- en stressoren en het aanleren van effectieve copingstrategieën.

5. Traumaverwerking: Mensen die ernstig ziek zijn geweest door Covid-19 of die anderen hebben verloren, kunnen traumatische ervaringen hebben opgedaan. Een therapeut kan ondersteuning bieden bij het verwerken van deze traumatische ervaringen en het omgaan met de bijbehorende symptomen, zoals flashbacks, slapeloosheid of vermijdingsgedrag.

6. Aanpassingsproblemen: Na Covid-19 kunnen mensen moeite hebben om zich aan te passen aan veranderingen in hun leven, zoals fysieke beperkingen, veranderingen in werk- of gezinssituaties, en beperkingen in sociale interactie. Een therapeut kan helpen bij het ontwikkelen van nieuwe copingvaardigheden en het vinden van manieren om zich aan te passen aan deze veranderingen.

7. Sociale isolatie: Veel mensen hebben door Covid-19 te maken gehad met langdurige sociale isolatie en een gebrek aan sociale verbinding. Een therapeut kan ondersteuning bieden bij het omgaan met eenzaamheid, het versterken van sociale vaardigheden en het vinden van manieren om weer verbondenheid te ervaren.

1. Luister naar je lichaam: Neem voldoende rust en vermijd overbelasting. Het kan moeilijk zijn om je energieniveaus te managen, dus leer goed te luisteren naar je lichaam en neem regelmatig pauzes.

2. Blijf actief: Hoewel rust belangrijk is, is het ook essentieel om geleidelijk aan wat lichte fysieke activiteit toe te voegen. Begin met korte wandelingen of simpele stretching-oefeningen om je uithoudingsvermogen geleidelijk op te bouwen. Overleg altijd met een arts voordat je begint met een nieuw activiteitenprogramma.

3. Eet gezond: Voeding speelt een belangrijke rol bij het herstel. Kies voor een uitgebalanceerd dieet dat rijk is aan groenten, fruit, volle granen en magere eiwitten. Vermijd voedingsmiddelen die ontstekingen veroorzaken, zoals bewerkte voedingsmiddelen, geraffineerde suikers en transvetten.

4. Zoek ondersteuning: Praat met je arts over eventuele behandelingsopties en vraag om een doorverwijzing naar een specialist in chronische vermoeidheidssyndroom of fysiotherapeut die ervaring heeft met Long Covid. Daarnaast kan het nuttig zijn om je ervaringen en tips te delen met lotgenoten via online ondersteuningsgroepen.

5. Leer stressmanagementtechnieken: Stress kan een negatieve invloed hebben op je herstelproces, dus het is belangrijk om effectieve stressmanagementtechnieken te leren. Denk aan ademhalingsoefeningen, meditatie, yoga of andere ontspanningstechnieken die voor jou werken.

6. Bouw langzaam je activiteiten op: Begin met het opbouwen van je dagelijkse activiteiten door kleine doelen te stellen en deze geleidelijk aan te verhogen. Probeer niet te veel te doen op goede dagen, omdat dit kan leiden tot een terugval. Een stapsgewijze aanpak kan je helpen je energie beter te verdelen en je herstel te ondersteunen.

7. Wees geduldig: Herstellen van Long Covid kan een langdurig proces zijn. Het is belangrijk om geduldig te zijn en jezelf de tijd te geven die je nodig hebt. Verwacht niet direct grote verbeteringen en wees niet ontmoedigd als je wat ups en downs ervaart. Weet dat je niet alleen bent en dat er ondersteuning beschikbaar is.

• Praat erover
• Wissel ervaringen uit
• Leg uit en vertel
• Vergelijk niet met anderen
• Zoek een manier om je emoties een plek te geven
• Gun jezelf de tijd
• Zoek ontspanning
• Neem contact op met je huisarts mocht je dit niet gedaan hebben

www.c-support.nu

www.postcovid.nl

www.rivm.nl/corona